Cần có chiến lược văn hóa đọc!
QĐND - Thứ Bẩy, 09/04/2011, 9:12 (GMT+7)
QĐND - Theo
thống kê, hiện nay ở nước ta số người đọc thường xuyên chiếm tỷ lệ 30%. Số
người thỉnh thoảng đọc là 44%. Trong khi đó, số lượng người hoàn toàn không đọc
là 6,2%-một tỷ lệ khá cao so với thế giới…
Nước ta chưa phải là xã hội đọc sách!
Theo TS Lê Văn
Viết, thì ở Liên Xô những năm 60-70 của thế kỷ trước, đã được gọi là một dân
tộc đọc và nước Mỹ cũng tự hào là dân tộc đọc. Ở nước ta hiện nay, bạn đọc của
thư viện chỉ chiếm khoảng 8-10% dân số. Thư viện Quốc gia có khoảng 30 nghìn
bạn đọc, thư viện các tỉnh chỉ có khoảng một đến hai nghìn người, thư viện
huyện khoảng 500-600 người, còn xã thì rất ít phòng đọc và người đọc. Thói quen
đọc sách của người Việt Nam
chưa được hình thành một cách vững chắc. Sau khi rời ghế nhà trường, nhiều
người đã bỏ thói quen này, ở cơ quan họ chỉ đọc báo.
Một trong
những nguyên nhân làm văn hóa đọc bị suy giảm là do sự phát triển ồ ạt của các
loại văn hóa nghe nhìn. Nhiều người không đọc sách mà dành thời gian rỗi cho
các trò chơi game, online và xem ti vi... Theo TS Phạm Văn Tình, không chỉ
riêng Việt Nam
mà ở nhiều nước trên thế giới, vấn đề văn hóa đọc đang có những chuyển biến
mạnh mẽ trước sự phát triển của công nghệ thông tin hiện đại. Kết quả thăm dò
của hãng American online với câu hỏi: Nếu là nhân vật Rô-bin-sơn trên hoang đảo
thì bạn cần cái gì? 68% trả lời là cần máy vi tính nối mạng, 23% cần máy điện
thoại, 9% còn lại cần ti vi và ra-đi-ô, không ai cần sách cả. Theo điều tra của
CNN và USA Today thì 56% thanh niên Mỹ mắc “bệnh nghiện” internet. Ở châu Á, riêng
Hàn Quốc có 30 triệu người thường xuyên sử dụng internet, chiếm 2/3 dân số,
thanh thiếu niên thì chiếm 97%.
Tại hội thảo
“Người Việt có mê đọc sách”, mới được tổ chức tại Thành phố Hồ Chí Minh, hơn
một trăm độc giả cùng nhiều nhà văn, nhà giáo, nhà nghiên cứu văn hóa... đưa ra
ý kiến quanh thực trạng “lười đọc”, “đọc ít” và “đọc theo phong trào” của nhiều
người Việt Nam hiện nay. Tiến sĩ Quách Thu Nguyệt, Giám đốc NXB Trẻ cho rằng,
người Việt chỉ ở mức độ thích sách chứ chưa bị cuốn hút bởi sách vở. Còn đào
sâu hơn vào bản chất của văn hóa đọc, các diễn giả chỉ ra, người Việt chỉ đọc
sách khi cần tra cứu, tìm kiếm một tư liệu gì, nghe giới thiệu sách mới thì tìm
mua để đọc... Còn đọc sách như một thói quen, một nhu cầu thường xuyên tự thân
và có phương pháp, có hệ thống thì chưa.
Thế giới sách
vở còn quá xa lạ với người Việt Nam nói chung, ngoại trừ một bộ
phận người đọc nhất định. Trong nước còn thiếu hẳn hình ảnh người đọc sách tại
các bến phà, bến xe, nhà ga. Song song đó còn có tình trạng đọc nhiều, đọc tràn
lan nhưng chưa có hệ thống, chọn lọc và thiết thực.
Cần một chiến lược
Đọc là một
hoạt động văn hóa của con người, thông qua đó để tiếp nhận thông tin và nâng
cao tri thức. Từ đó giúp nâng cao kỹ năng sống, mưu sinh và mưu cầu hạnh phúc.
Văn hóa đọc là một hoạt động văn hóa ở tầm cao của một dân tộc. Thông qua văn
hóa đọc, định hướng đọc cho mọi người dân, tùy thuộc vào trình độ dân trí, nghề
nghiệp và điều kiện sống, có thể tiếp cận được với thông tin, tri thức phù hợp,
hữu ích nhất cho cuộc sống của mình. Văn hóa đọc có thể giúp mỗi cá nhân có
cuộc sống trí tuệ hơn, đẹp đẽ, ý nghĩa, hạnh phúc và hài hòa hơn. Chính vì vậy,
phát triển văn hóa đọc luôn là một vấn đề mang ý nghĩa chiến lược của mọi quốc
gia.
Tuy nhiên, ở
thời điểm hiện tại, các phương tiện nghe nhìn đang tỏ ra có nhiều ưu thế hơn,
hấp dẫn hơn so với sách. Thậm chí, thực tế chúng đang có xu hướng cạnh tranh
lấn át văn hóa đọc. Nếu trước đây, đọc sách là một thú vui, một thói quen của
rất nhiều người thì ngày nay thói quen ấy đang có nguy cơ bị mất dần đi. Nhưng
điều đó không có nghĩa là văn hóa đọc sẽ lụi tàn. Ngược lại, văn hóa đọc sẽ dần
dần trở lại vị trí đúng của mình sau cơn “chao đảo”. Bởi lẽ, các loại hình văn
hóa lành mạnh khác nhau chỉ bổ sung cho nhau chứ không thể triệt tiêu lẫn nhau.
Hơn thế, văn hóa đọc bao giờ cũng đóng vai trò chủ đạo trong việc truyền bá và
tiếp thu tri thức một cách hệ thống và sâu sắc mà văn hóa nghe, nhìn (vốn có
thế mạnh trong việc cung cấp thông tin và giải trí) không thể làm được. Tuy
nhiên, để văn hóa đọc sớm “trở lại”, giữa thực trạng đáng buồn như hiện nay,
chúng ta cần một chiến lược phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng.
Đọc sách vẫn
luôn được khẳng định là một nhu cầu thiết yếu với những thế mạnh riêng của
chính nó, một cách thưởng thức văn hóa sang trọng và có chiều sâu; là phương
cách tốt nhất để làm giàu có vốn liếng ngôn từ của con người. Những thuộc tính
đi liền với việc đọc là suy nghĩ, suy ngẫm, tra cứu, tìm tòi... là cơ sở hữu
ích cho việc nâng cao tri thức, hiểu biết, tạo dựng những vỉa tầng sâu sắc
trong toàn bộ hệ thống kiến thức, nhận thức của mỗi con người. Một chiến lược
về văn hóa đọc hiện nay là rất cần thiết cho một dân tộc có bề dày văn hóa và
xác định văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội.
Diệu Mai
y7yu76876876876987976986iyuoiiuoiuioiuoiuo
Trả lờiXóa