Cù lao thu

Hết gió bấc , biển êm , ngư dân cù lao thu lại trúng mùa , các thuyền buôn chở hàng vào phan thiết , chở hàng đi bà rịa , gạo và các nhu yếu phẩm lại chở về . Cũng bắt đầu chớm gió chướng thổi từ đất liền đưa thuyền về lao . Nhớ lệnh vua ban năm trước , làng an hải lại làm lễ đưa tiễn trai làng lo việc nước , việc của họ là xuôi đến trường sa tuần đảo và thu sản vật để đưa về triều . Trời thuận hòa , việc này không có gì gọi là với dân mạn bể . Giăng buồm xuôi gió , cỡ ba ngày ba đêm là tới , ban đêm nhìn sao để xuôi , ban ngày nhìn mây vùng đông bắc , nếu nhiều mây , ắt là đảo lớn ở đó . Dân lao sống với nhau bằng tình nên không khế ước , không văn tự và cũng chẳng ghi lại những cuộc hành trình , chỉ còn ít ký ức lưu lại . Tờ lệnh vua ban chỉ như một mối thắt gút đến ngày thì mở ra mà thi hành , năm nào như năm nào . Cái lệnh này đã quen từ hồi còn ở cù lao ré . Nghề lưới chuồn theo đàn cá mà phát hiện ra cù lao thu , nhớ làng cũ mà vẫn có làng an hải , vì mưu sinh mà mãi sau này mới đi đường bộ để nhận họ . Khi sản vật đã đầy , cũng là lúc gió lớn , may mắn năm nào không có gió bão bất thường , cuộc hành trình về kinh đô huế như một cuộc du ngoạn đặc biệt . Cù lao thu không có đầm nước nên không trồng lúa nhưng khoai , bắp không thiếu cũng là món ăn đi đường để bớt nỗi nhớ nhà . Độ hai tuần là đến kinh đô , quan coi việc đến gặp giao việc năm sau , thu sản vật , đoàn ngư phủ dạo thăm kinh đô hết mọi ngóc ngách rồi chờ dài đến mùa bấc lại dong thuyền về lao . Sống chết , may rủi là ở cung đường về đây vì nó là mùa bão , không bấc , không có gió không thể về , bấc là kèm bão , có khi về gần đến lao mà còn bị chết chìm . Quá nhiều lần qua ký ức , việc cụ thể khó biết chi tiết song việc sống chết với đất nước với triều đình là có thật . Ở đây từ lâu vẫn đang là một điểm tựa cho tuyến đầu của đất nước . Ai có dịp đến thăm cù lao thu sẽ ngạc nhiên về tập quán bắc bộ vẫn hiện diện ở đây , con gọi người sinh ra mình là cha mẹ , cha mẹ được gọi theo tên con đầu . Đất quê ta mênh mông đâu cũng hình bóng thân gần .